Třebechovice pod Orebem i okolice
Miasto Třebechovice pod Orebem leży w województwie Královéhradecký kraj, 13 km na wschód od miasta Hradec Králové na podgórzu Gór Orlickich. Mieszka tu około 5 700 obywateli. Třebechovice wraz z miejscowościami Blešno, Běleč, Ledce, Vysoký Újezd, Jeníkovice, Očelice oraz Jílovice należą do Stowarzyszenia Gmin Mikroregionu Třebechovicko. Miasto wsławiło się na całym świecie unikatowym dziełem rzeźbiarskim – ruchomą Třebechovicką szopką.
Třebechovice założono przy ścieżce handlowej w pierwszej połowie XIV wieku. Pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z roku 1358, kiedy król Karol IV nadał Třebechovicom prawa miejskie. Nie wiadomo, do kogo miasto należało do XIV wieku. Jednak w połowie XIV wieku w źródłach pisemnych zaczyna się pojawiać nazwisko Hynka Hlaváča z Dubé. O tym, że miasto założył dawny czeski ród panów z Dubé, świadczy również obecność ostrwi w herbie miasta jak i w herbie panów z Dubé.
Niemiecką nazwę Hohenbruck miastu nadali obywatele niemieccy mieszkający tu w XIV wieku, powodem był wysoki most łączący brzegi płynącej przez miasto rzeki Dědina.
W okresie wojen husyckich miasto stało się ośrodkiem husytów, którymi dowodził ksiądz Ambroży. Podczas wielkiego zgromadzenia ruchu husyckiego w roku 1419 przemianowano wierch Vinice (260 m n. p. m.), gdzie zbierali się husyci, na Oreb.
W XVI wieku miasto należało do rodu Trčków z Lípy, w tym okresie miasto rozwija się pod względem gospodarczym. Na rozmachu nabierają rzemiosła, zwierzchność udziela poszczególnym cechom różne przywileje. Liczne pożary jednak zostawiają w kwitnącym mieście swój ślad. Podczas dużego pożaru w roku 1567 spaliły się przywileje miasta, niedużo brakowało, żeby spłonął również Graduał, który dosłownie z narażeniem życia ratowników w ostatnim momencie udało się ocalić.
W roku 1636 zostali nowymi panami Třebechovic bracia Jeronym i Rudolf Colloredowie, którzy dostali posiadłość od cesarza.
W roku 1849 Třebechovice przestały być miastem podlegającym zwierzchności opočenskiej i stały się wolnym miastem. Sprzyjało to rozwojowi miasta, kwitnie szczególnie przemysł i handel, rozwija się kultura. Do głównych gałęzi przemysłowych należały garbarstwo, garncarstwo oraz ślusarstwo.
W Třebechovicach i okolicy znajduje się mnóstwo ważnych budynków, rzeźb oraz zabytków.
Warto obejrzeć dom Josefa Probošta (autora Třebechovickiej szopki) niedaleko rynku. Na rynku znajduje się Kolumna Mariacka, pomnik Najświętszej Trójcy, dawna fontanna z roku 1675, pierwotnie stojąca w pobliżu praskiego Placu Wacława, oraz kościół ewangelicki. Blisko rynku znajduje się kościół św. Andrzeja.
Kościół ewangelicki
Kościół zbudowano po powstaniu w Třebechovicach osobnej parafii ewangelickiej, która wcześniej wchodziła w skład parafii w miejscowości Klášter nad Dědinou. Autorem projektu był A. Nový z miasta Rychnov nad Kněžnou. Kościół zbudowano w latach 1876–80 w stylu pseudo romańskim. Kamień węgielny położono dnia 5 maja 1876 r., do poświęcenia doszło 6 lipca 1880 roku. Drewniane wnętrze jest dziełem Jana Podstaty, nauczyciela autorów třebechovickiej szopki (porównaj podobne motywy na ambonie i na Stole Pańskim). Dzwony zostały nabyte z okazji jubileuszu Jana Husa w roku 1915 (nazwano je Jan A. Komenský – 800 kg, Mistrz Jan Hus – 438 kg oraz Hieronim – 240 kg). Zanim jednak doszło do ich zawieszenia, zostały zarekwirowane. Ocalił tylko średni dzwon Mistrz Jan Hus (zawieszony dopiero w roku 1919). Nowe dzwony zawieszono w roku 1933. Organy instalowano w 1906 roku.
Kościół św. Andrzeja
Daty założenia kościoła św. Andrzeja nie znamy. Jednak w roku 1350 kościół wymieniono na liście katedr parafialnych. Najstarszym proboszczem, o którym dochowały się zapisy, był Konrad. Konrad działał w kościele aż do roku 1359.
Podczas obecności proboszcza Franca z Rokytnicy zburzono stary drewniany kościół a na jego miejscu zbudowano w latach 1767-1771 niniejszy kościół w stylu barokowym. Kamień węgielny położono dnia 9.9.1767, ułożono w nim dwie płytki cynkowe a 1.9.1771r. kościół wyświęcono. Z byłego kościoła drewnianego zachowano tylko drewnianą wieżę. Jednak ta spłonęła podczas pożaru w 1855 roku. Kapelan Flesar następnie zbudował obecną wieżę murowaną. Wnętrze ozdobiono freskami Josefa Kramolína z Karlowych Warów. Kopułę sufitową ozdabia scena „Święty Andrzej w niebieskiej sławie“. Freski odrestaurowano w latach 1932-1933. Kolejne prace restauratorskie miały miejsce w latach 1968,1971 i 1983.
Kościół Bożego Ciała na Orebu
Na zlecenie Zdenka Trčky z Lípy zbudowano w 1528 roku na wierzchu Oreb drewniany kościółek, który jednak w roku 1826 zburzono, ponieważ był mocno zaniedbany. Dzięki dr. Janowi Theobaldowi Heldowi, ważnemu i oświeconemu obywatelowi miasta, zbudowano w roku 1835 na wierchu Oreb niniejszy kościół Bożego Ciała.
Třebechovickie muzeum szopek
Třebechovickie muzeum szopek to ośrodek specjalizujący się w dokumentowaniu bożonarodzeniowych szopek, w tym też ruchomych. Muzeum szopek jest jedynym ośrodkiem w swoim rodzaju na terenie Republiki Czeskiej. Obecnie muzeum zarządza zbiorami miejskimi i zbiorami szopek. Najbardziej cenionym przedmiotem zbiorów miejskich jest iluminowany Literacki Graduał pochodzący z roku 1559. Kolekcja szopek składa się z ponad 400 szopek wykonanych z różnych materiałów i pochodzących z różnych kątów Republiki Czeskiej. Najcenniejszą jest ruchoma Třebechovicka szopka, którą ogłoszono w roku 1999 Narodowym Zabytkiem Kultury.
Třebechovicka szopka jest unikalnym dziełem: chłopa Josefa Probošta (1849-1926), rzeźbiarza Josefa Kapuciána (1841-1908) oraz stolarza-topornika Josefa Frimla (1861-1946).
Całą szopkę wraz z mechanizmem stworzono ponad sto lat temu z drewna. Rozmiary: długość 6,9 m; wysokość 2,2 m; głębokość 1,9 m oraz waga ok. 1,2 ton bez podwózka. Szopkę wyrzeźbiono z ponad 2000 części.
Szopka została kilkakrotnie wystawiona za granicą: w roku 1967 na światowej wystawie EXPO w Montrealu, rok później w holenderskim mini miasteczku Madurodam a w roku 1970 przedstawiono szopkę w Londynu podczas wystawy Ideal Home Show, szopkę wówczas obejrzała również królowa brytyjska Elżbieta II.
Wydarzenia kulturalne i możliwości sportowe w Třebechovicach i okolicy
Dzięki malowniczemu otoczeniu z przepięknymi lasami i uroczymi zakątkami nad rzeką Orlicą miasto Třebechovice stało się popularnym celem turystów. Miasto oferuje bogate możliwości uprawiania sportów i udziału w wydarzeniach kulturalnych. Ośrodek miejscowej kultury działający przy Muzeum Třebechovickim organizuje przez cały rok szereg ciekawych imprez kulturalnych, jak np. Mięsopust (Karnawał) Święto Matek, rowerowe spacery Około Orebu, Przechadzka bajkowym lasem, festiwal amatorskich zespołów ZUŠ, Sympozjon – przegląd ochotniczych zespołów teatralnych, Katarzyński Jarmark. Dla amatorów różnych sportów miasto ma do dyspozycji miejskie kąpielisko, stadion sportów zimowych, boisko do piłki nożnej, korty tenisowe i boisko do siatkówki.
Gęsta sieć ścieżek rowerowych w okolicy miasta Třebechovice zaprowadzi rowerzystów do różnych celów turystycznych, np. do przez cały rok otwartej wieży widokowej Libníkovice (15 m) albo do zwierzyńca Bědovice. Ciekawym unikatem technicznym jest 18 km długi kanał łączący rzeki Bělá w Častolovicach a Dědina w Třebechovicach p. O., zwany również Vantroka (Alba). Kanał powstał w I połowie XVI wieku i służył do zasilania pańskich stawów, młynów, tartaków i pilśniarek.
W skansenie Podorlický skanzen Krňovice zostaną wszyscy zwiedzający wciągnięci w wiejski tryb życia naszych przodków za pośrednictwem pokazów ówczesnych rzemiosł i architektury ludowej. Farmy Blešno i Bělečko oferują przejażdżki konno.
